Količina domaćih ekstrahovanih resursa u 2023. godini iznosila je 152 611 hilj. tona, što je za 10,4% više u odnosu na prethodnu godinu. Posmatrano po kategorijama materijala, najveći iznos u domaćoj ekstrakciji imale su rude metala (42 144 hilj. tona) i nemetalni minerali (39 763 hilj. tona).
Uvoz materijala u 2023. godini iznosio je 24 128 hilj. tona, odnosno 4,4% više nego u 2022. godini. Kategorije materijala koje su se najviše uvozile bile su fosilna goriva (50,6%) i rude metala (17,6%).
Izvoz materijala u 2023. godini iznosio je 14 115 hilj. tona, što je za 6,9% manje nego u prethodnoj godini. Od ukupne količine izvezenog materijala najviše su se izvozile biomasa (42,7%) i rude metala (23,0%).
Domaća potrošnja materijala u 2023. godini iznosila je 162 624 hilj. tona, što je za 11,2% više nego u 2022. godini. Prema kategorijama materijala, najveća je bila potrošnja fosilnih goriva (43 984 hilj. tona) i ruda metala (43 151 hilj. tona). Domaća potrošnja materijala po stanovniku u 2023. godini iznosila je 24,6 tone, što je za 2,7 tone više u odnosu na prethodnu godinu.
Produktivnost resursa, kao odnos između bruto domaćeg proizvoda (BDP) i domaće potrošnje materijala, u 2023. godini iznosila je 43,1 RSD po kilogramu, što je za 6,7% manje nego 2022. godine, odnosno rast potrošnje materijala je bio veći od rasta BDP-a u odnosu na prethodnu godinu.
1. Indikatori materijalnih tokova
| God | Domaći ekstrahovani resursi | Uvoz | Izvoz | Domaća potrošnja materijala | Fizički trgovinski bilans | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 = 1 + 2 - 3 | 5 = 2 - 3 | ||
| Ukupno | 2022 | 138251 | 23120 | 15155 | 146216 | 7965 |
| 2023 | 152611 | 24128 | 14115 | 162624 | 10013 | |
| Biomasa | 2022 | 32372 | 3493 | 6360 | 29505 | -2867 |
| 2023 | 37709 | 3210 | 6029 | 34890 | -2819 | |
| Rude metala | 2022 | 31408 | 4208 | 3538 | 32078 | 670 |
| 2023 | 42144 | 4249 | 3242 | 43151 | 1007 | |
| Nemetalni minerali | 2022 | 38255 | 3373 | 2525 | 39103 | 848 |
| 2023 | 39763 | 3235 | 2234 | 40764 | 1001 | |
| Fosilna goriva | 2022 | 36215 | 10496 | 1374 | 45337 | 9122 |
| 2023 | 32996 | 12213 | 1225 | 43984 | 10988 | |
| Ostali proizvodi | 2022 | - | 1551 | 1358 | 193 | 193 |
| 2023 | - | 1221 | 1386 | -165 | -165 |
2. Indikatori efikasnosti resursa
| 2022 | 2023 | |
|---|---|---|
| Domaća potrošnja materijala po stanovniku (t) | 21.9 | 24.6 |
| Produktivnost resursa (RSD/kg) | 46.2 r) | 43.1 p) |
p) Prethodni podatak.
r) Revidiran podatak.
Metodološka objašnjenja
Materijalni tokovi su tokovi materijala između ekonomije i prirodnog okruženja, što obuhvata ekstrahovane sirovine i druge primarne materijale iz prirodnog okruženja (prirodni resursi), te njihovo otpuštanje u prirodno okruženje, kao i tokove materijala između ekonomije i inostranstva (uvoz i izvoz).
Klasifikacija materijala koja se koristi u Računu materijalnih tokova grupiše domaće ekstrahovane resurse u četiri kategorije: biomasa (iz poljoprivrede, šumarstva i ribolova), rude metala, nemetali (kamen, glina i slično) i fosilna goriva (ugalj, nafta, gas).
Klasifikacija materijala koja se koristi u Računu materijalnih tokova:
-
Biomasa obuhvata organsko-nefosilne materijale biološkog porekla. Domaća ekstrakcija biomase obuhvata svu biomasu biljnog porekla, ulovljenu ribu i biomasu ulovljenih životinja. Biomasa stoke i stočarskih proizvoda (npr. mleko, meso, jaja i sl.) nije uračunata u domaću ekstrakciju.
- Rude metala i nemetali predstavljaju dve najveće grupe minerala i sastoje se od rude i građevinskih i industrijskih minerala.
- Fosilna goriva su materijali formirani od biomase u geološkoj prošlosti. Oni obuhvataju materijale u čvrstom, tečnom i gasovitom stanju.
Osnovni principi i metode za izradu računa materijalnih tokova za nivo ukupne ekonomije, kao i rezultati za Republiku Srbiju, prikazani su u publikaciji „Indikatori materijalnih tokova u Republici Srbiji, 2001–2011“ i nalaze se na sajtu Republičkog zavoda za statistiku.
Serije podataka indikatora materijalnih tokova dostupne su na sajtu Republičkog zavoda za statistiku, u bazi podataka, sa metodološkim objašnjenjem.
Republički zavod za statistiku od 1999. godine ne raspolaže pojedinim podacima za AP Kosovo i Metohija, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).