Račun fizičkog toka energije beleži tokove energije, u tera džulima (TJ), iz životne sredine u ekonomiju (snabdevanje energijom iz prirodnih izvora), unutar ekonomije (proizvodi), i iz ekonomije nazad u životnu sredinu (ostaci). Račun fizičkog toka energije pruža informacije o energetskim tokovima raspoređenim na način koji je u potpunosti kompatibilan sa konceptima, principima i klasifikacijama nacionalnih računa.
U 2022. godini, ukupna raspoloživa energija iznosila je 2 287 674 TJ, što je za 1,1% više u odnosu na 2021. godinu. Najveće učešće u ukupnim tokovima energije beleže proizvodi, 47,8%, a zatim slede ostaci sa 34,6% i prirodni inputi energije sa učešćem od 17,5%
Najveću količinu energije u 2022. godini obezbedili su sektori ekonomskih delatnosti – 1 259 019 TJ (55,0%). Domaćinstva su obezbedila 163 687 TJ (7,2%), a uvoz je imao učešće u snabdevanju energijom od 15,6% (375 300 TJ). Iz životne sredine je obezbeđeno 400 893 TJ (17,5%), a zalihe energije su iznosile 106 775 TJ (4,7%).
U odnosu na 2021. godinu, sektori ekonomskih delatnosti su obezbedili 0,1% manje energije za snabdevanje, kao i domaćinstva za 2,4% , a uvoz za 19,1% više energije. Iz životne sredine za snabdevanje je korišćeno 5,6% manje energije uglavnom dobijene iz fosilnih goriva i obnovljivih izvora energije, nego prethodne godine, a zalihe su bile na 2,6% manje nego u 2021. godini.
Sektori ekonomskih delatnosti i domaćinstva u 2022. godini su koristili energiju u količini od 1 259 019 TJ, odnosno 163 687 TJ. Izvoz energije je iznosio 56 236 TJ. Tok energije iz ekonomije prema životnoj sredini iznosio je 766 236 TJ, a zalihe energije su iznosile 49 662 TJ.
Sektori ekonomskih delatnosti su koristili 0,1% manje energije, domaćinstva 2,4%, dok je izvoz (električna energija, ostali naftni proizvodi) smanjen za 18,4%, u odnosu na 2021. godinu. Tok energije u životnu sredinu iz ekonomije bio je za 0,7% veći nego prethodne godine, a zalihe energije su bile tri puta veće.
Tabela 1. Ukupna raspoloživa energija
| 2021 | 2022 | 2022/2021 | |
|---|---|---|---|
| TJ | indeks | ||
| Ukupno | 2262185 | 2287674 | 101.1 |
| Prirodni inputi energije | 424552 | 400893 | 94.4 |
| Proizvodi | 1046500 | 1094229 | 104.6 |
| Ostaci | 791133 | 792552 | 100.2 |
Tabela 2. Ukupno snabdevanje i upotreba energije prema aktivnosti
| 2021 | 2022 | 2022/2021 | ||
|---|---|---|---|---|
| TJ | indeks | |||
| Ukupno | 2262185 | 2287674 | 101.1 | |
| Domaćinstva (potrošači) | Snabdevanje | 167792 | 163687 | 97.6 |
| Upotreba | 167792 | 163687 | 97.6 | |
| Zalihe | Snabdevanje | 109658 | 106775 | 97.4 |
| Upotreba | 13044 | 49662 | 380.7 | |
| Statistička greška | Snabdevanje | |||
| Upotreba | -8504 | -7167 | 84.3 | |
| Uvoz/Izvoz | Snabdevanje | 300074 | 357300 | 119.1 |
| Upotreba | 68923 | 56236 | 81.6 | |
| Životna sredina | Snabdevanje | 424552 | 400893 | 94.4 |
| Upotreba | 760821 | 766236 | 100.7 | |
| Sektori ekonsomskih delatnosti | Snabdevanje | 1260109 | 1259019 | 99.9 |
| Upotreba | 1260109 | 1259019 | 99.9 | |
Metodološko objašnjenje
Prema centralnom okviru sistema ekonomskih računa životne sredine, u osnovi merenja fizičkih tokova su tokovi prirodnih inputa, proizvoda i ostataka.
Prirodni inputi se odnose na fizičke tokove iz životne sredine u ekonomiju. Centralni okvir sistema ekonomskih računa životne sredine definiše prirodne inpute kao sve fizičke inpute koji se, kao deo ekonomskih proizvodnih procesa, uzimaju iz životne sredine ili se direktno koriste u proizvodnji. Oni mogu biti inputi prirodnih resursa, kao što su mineralni i energetski resursi, drvni resursi; inputi iz obnovljivih izvora energije, kao što je solarna energija, ili drugi prirodni inputi.
PRIRODNI INPUTI ENERGIJE
- Fosilni inputi iz neobnovljivih izvora energije
- Inputi iz obnovljivih izvora energije vode
- Inputi iz obnovljivih izvora energije vetra
- Inputi iz obnovljivih izvora energije sunca
- Inputi biomase iz obnovljivih izvora energije
Proizvodi označavaju svu robu i usluge nastale u okviru proizvodnje, kao i uvoz i izvoz.
PROIZVODI
- Kameni ugalj
- Lignit i treset
- Prerađeni gasovi
- Prerada uglja (koks, katran od uglja, briket kamenog uglja, briket mrkog uglja i proizvodi treseta)
- Sirova nafta, tečnosti prirodnog gasa i drugi ugljovodonici, uključujući naftne škriljce
- Prirodni gas
- Motorno gorivo
- Gorivo za mlazne motore kerozinskog tipa
- Nafta
- Dizel za transport
- Gorivo za loženje i ostala gasna ulja
- Ostaci ulja za loženje
- Rafinerijski gas, etan i tečni naftni gas
- Ostali naftni proizvodi, uključujući aditive/oksigene i rafinisanu osnovnu sirovinu
- Nuklearno gorivo
- Drvo, otpad od drveta i druga čvrsta biomasa
- Tečna bio-goriva
- Bio-gas
- Električna energija
Ostaci se odnose na tokove čvrstih, tečnih i gasovitih materijala i energije, koji se odbacuju, ispuštaju ili emituju u životnu sredinu.
OSTACI
- Obnovljivi otpad
- Neobnovljivi otpad
- Svi gubici energije (tokom eksploatacije, distribucije, skladištenja i transformacije)
- Energija ugrađena u proizvode za neenergetsku upotrebu
Tabele ponude i upotrebe izražene u fizičkim jedinicama obezbeđuju računovodstveni okvir koji omogućava potpuno i dosledno praćenje fizičkih tokova (materijal i energija) iz životne sredine u ekonomiju, unutar ekonomije i iz ekonomije u životnu sredinu.
Okvir za obračune u tabelama ponude i upotrebe potiče iz nacionalnih računa. Dok monetarne tabele ponude i upotrebe razmatraju samo transakcije unutar ekonomije, fizičke tabele ponude i upotrebe obuhvataju i fizičke tokove između ekonomije i životne sredine.
Okvir za fizičke tabele ponude i upotrebe ima isti format i strukturu, u redovima su prikazani različiti tipovi fizičkog toka (prirodni inputi, proizvodi i ostaci), a u kolonama su prikazani tokovi energije prema poreklu i odredištima (proizvodne aktivnosti, tj. ekonomske delatnosti), aktivnosti potrošnje (tj. domaćinstva), akumulacija (promene zaliha proizvedenih sredstava i zaliha proizvoda), razmena sa inostranstvom (uvoz i izvoz), i životna sredina (snabdevanje prirodnim energetskim inputima i ostaci).
Tabela fizičkog snabdevanja prikazuje tokove energije prema poreklu, tj. ko je proizvođač (ekonomske delatnosti, domaćinstva, zalihe, razmena sa inostranstvom i snabdevanje iz životne sredine).
Tabela fizičke upotrebe prikazuje tokove energije prema svom odredištu, tj. pokazuje ko koristi ili prima odgovarajući fizički tok (proizvodnja, potrošnja, zalihe). Na ovaj način svaki tok energije se prikazuje dva puta: na početku i kraju svog odredišta.