Potrošnja, prihodi i uslovi života - Anketa o potrošnji domaćinstva
17.04.2024
Konačni rezultati
Periodika objavljivanja: godišnja
Prihodi u novcu i u naturi i lična potrošnja domaćinstava, 2023.
U 2023. godini, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi po domaćinstvu (sva domaćinstva) iznosili su 87 973 dinara, a izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava (sva domaćinstva) iznosili su 88 244 dinara. U odnosu na 2022. godinu, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi viši su za 12,2%, i izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava viši su takođe za 12,2%, nominalno.
U 2023. godini, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi po domaćinstvu (sva domaćinstva) iznosili su 87 973 dinara, a izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava (sva domaćinstva) iznosili su 88 244 dinara. U odnosu na 2022. godinu, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi viši su za 12,2%, i izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava viši su takođe za 12,2%, nominalno.
Usled pandemije virusa COVID-19, Republički zavod za statistiku (RZS), polovinom marta 2020. godine, prekinuo je istraživanje “Anketa o potrošnji domaćinstava” na terenu. Početkom jula nastavljena je terenska realizacija ovog istraživanja. S obzirom na to da istraživanje nije sprovedeno u kontinuitetu tokom cele godine, RZS ne raspolaže podacima za 2020. godinu.
Prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi domaćinstava u gradskim područjima iznosili su 89 568 dinara (viši su za 11,0% nominalno, u odnosu na 2022), a kod domaćinstava u ostalim područjima iznosili su 85 046 dinara (viši su za 13,9% nominalno, u odnosu na 2022).
Izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava u gradskim područjima iznosili su 89 931 dinar (viši su za 10,9% nominalno, u odnosu na 2022), dok su kod domaćinstava u ostalim područjima iznosili 85 118 dinara (viši su za 13,9% nominalno, u odnosu na 2022).
Najveći udeo u prihodima u novcu i u naturi (sva domaćinstva) imaju prihodi iz redovnog radnog odnosa – 52,5%, penzije – 30,9%, prihodi od poljoprivrede, lova i ribolova – 4,0%, naturalna potrošnja – 2,6%, prihodi van redovnog radnog odnosa – 2,4%, primanja od socijalnog osiguranja – 2,4% i 5,2% čine prihodi iz ostalih izvora.
Najveći udeo u ličnoj potrošnji domaćinstava (sva domaćinstva) čine izdaci za hranu i bezalkoholna pića – 36,8% i za stanovanje, vodu, el. energiju, gas i ostala goriva – 16,4%. Slede izdaci za transport – 8,7%, za ostale lične predmete i ostale usluge – 5,9%, za komunikacije – 5,3%, za rekreaciju i kulturu – 5,1%, za odeću i obuću – 4,7%, za alkoholna pića i duvan – 4,5%, za zdravlje – 4,2% i 8,4% čine izdaci za ostale grupe lične potrošnje.
Tabele
Republika Srbija
RSD
ukupno
Srbija – sever
Srbija – jug
Beogradski region
Region Vojvodine
Region Šumadije i Zapadne Srbije
Region Južne i Istočne Srbije
Region Kosovo i Metohija
Broj anketiranih domaćinstava
6459
1162
1706
1883
1708
...
Ocenjeni broj domaćinstava
2579033
695291
695809
667384
520549
...
Prosečan broj članova
2.57
2.42
2.49
2.71
2.68
...
Prihodi u novcu i u naturi – ukupno
87973
100931
83591
83890
81765
...
Prihodi domaćinstava u novcu
85466
100061
82138
79286
78347
...
Prihodi iz redovnog radnog odnosa
46114
60192
43893
39292
39024
...
Prihodi van redovnog radnog odnosa
2120
2476
2365
1605
1977
...
Penzije (starosne, porodične i ostale)
27155
31071
25905
25630
25552
...
Primanja od socijalnog osiguranja
2110
1785
2175
2011
2591
...
Prihodi od poljoprivrede, lova i ribolova
3554
395
4241
5808
3964
...
Prihodi iz inostranstva
843
607
1176
637
975
...
Prihodi od imovine
503
591
615
434
325
...
Pokloni i dobici
560
684
435
492
648
...
Ostala primanja
2507
2260
1333
3377
3291
...
Prihodi domaćinstava u naturi
2507
870
1453
4604
3418
...
Prihodi u naturi na ime zarada
132
180
209
45
78
...
Naturalna potrošnja
2375
690
1244
4559
3340
...
Lična potrošnja – ukupno
88244
97276
85583
85315
83469
...
Hrana i bezalkoholna pića
32416
33574
32127
32110
31649
...
Alkoholna pića i duvan
3992
3394
3744
4586
4359
...
Odeća i obuća
4161
4671
4248
3889
3717
...
Stanovanje, voda, el. energija, gas i ostala goriva
Anketom o potrošnji domaćinstava prikupljaju se podaci o prihodima i potrošnji domaćinstava, odnosno podaci o osnovnim elementima lične potrošnje. Pored toga, Anketom se prikupljaju i podaci o nekim važnijim pokazateljima životnog standarda (uslovi stanovanja, snabdevenost trajnim potrošnim dobrima i dr.), kao i osnovni podaci o demografskim, ekonomskim i sociološkim karakteristikama domaćinstava.
Od ukupnog broja domaćinstava predviđenih za anketiranje u 2023. godini (8 856 za Republiku Srbiju), anketirano je 6 459 domaćinstva (73%).
Jedinica anketiranja je svako samačko ili višečlano domaćinstvo izabrano prema planu uzorka. Domaćinstvom se smatra: a) zajednica lica čiji članovi zajedno stanuju, zajedno se hrane i troše ostvarene prihode i b) samac koji samostalno živi, samostalno se hrani i troši ostvarene prihode.
U Anketi se primenjuju metod vođenja dnevnika (domaćinstvo vodi dnevnik potrošnje za petnaest, odnosno šesnaest dana) - za proizvode i usluge lične potrošnje, i metod intervjua (ispitivanja) na bazi upitnika, gde je referentni period za trajna dobra dvanaest meseci, za polutrajna dobra, poljoprivredu, lov i ribolov tri meseca, a za prihode mesec dana.
Prihodi domaćinstava u novcu i u naturi obuhvataju prihode u novcu, novčanu vrednost naturalne potrošnje i prihoda u naturi, kojima su domaćinstva raspolagala u anketnom periodu.
Prihodi domaćinstava u novcu
Prihodi iz redovnog radnog odnosa obuhvataju prihode iz redovnog radnog odnosa;
Prihodi van redovnog radnog odnosa obuhvataju novčana primanja od prekovremenog rada, na osnovu ugovora o delu, autorskog ugovora i sl.;
Penzije (starosne, porodične i ostale) obuhvataju primanja na osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja i dodatke uz penziju;
Primanja od socijalnog osiguranja obuhvataju: socijalnu pomoć, dodatke i druga primanja na osnovu socijalne zaštite; primanja na ime materijalnog obezbeđenja nezaposlenih i privremeno nezaposlenih lica; primanja na ime alimentacije, izdržavanja; primanja na osnovu zdravstvenog osiguranja; primanja i dodatke na osnovu invalidskog osiguranja; dečji dodatak; stipendije đaka i studenata, kao i naknade za učenike škola za kvalifikovane radnike;
Prihodi od poljoprivrede, lova i ribolova obuhvataju prihode domaćinstava koja se bave poljoprivredom, lovom i ribolovom;
Primanja iz inostranstva obuhvataju: poklone u novcu iz inostranstva;
Prihodi od imovine obuhvataju: prihode od izdavanja stana ili dela stana, kamate, dividende i sl.;
Pokloni i dobici obuhvataju poklone u novcu, dobitke od igara na sreću i sl.;
Ostala primanja obuhvataju: podizanje štednih uloga, vraćene pozajmice i smanjenje gotovine u domaćinstvu, naknade od nacionalizovane imovine, naknade na osnovu životnog osiguranja, osiguranja imovine i sl.
Prihodi domaćinstava u naturi
Prihodi u naturi na ime zarada obuhvataju hranu, odeću, obuću, plaćene račune domaćinstvu za struju, telefon, registraciju, benzin i dr., od strane poslodavca i sl.;
Naturalna potrošnja obuhvata vrednost proizvoda iz sopstvene proizvodnje domaćinstava utrošenih za ličnu potrošnju (hrana, piće, drvo za ogrev i sl.).
Lična potrošnja domaćinstava data je po sledećim grupama COICOP-a (Klasifikacija lične potrošnje po nameni): Hrana i bezalkoholna pića; Alkoholna pića i duvan; Odeća i obuća; Stanovanje, voda, el. energija, gas i ostala goriva (nije uključena vrednost imputirane rente); Oprema za stan i tekuće održavanje; Zdravlje; Transport; Komunikacije; Rekreacija i kultura; Obrazovanje; Restorani i hoteli i Ostali lični predmeti i ostale usluge.
Republički zavod za statistiku od 1999. godine ne raspolaže pojedinim podacima za AP Kosovo i Metohija, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).
