Osnovni podaci o zaključenim brakovima
U 2022. godini u Republici Srbiji zaključen je 32 821 brak, što predstavlja porast od 0,2% u odnosu na prethodnu godinu. Istovremeno, 26 911 zaključenih prvih brakova pokazuje porast od 2,3% u odnosu na 2021. godinu. Broj zaključenih brakova na 1 000 stanovnika iznosi 4,9. Prosečna starost pri zaključenju braka za mladoženje iznosi 34,1 godinu, a za neveste 31,1 godinu.
Najzastupljeniji su etnički homogeni brakovi, odnosno brakovi koje su zaključili supružnici iste nacionalnosti – 28 692 (87,4%). Isti stepen obrazovanja supružnika svojstven je najvećem broju zaključenih brakova – 22 532 (68,7%), a kada posmatramo ekonomsku aktivnost mladoženje i neveste, u 24 526 zaključenih brakova (74,7%) oba supružnika su ekonomski aktivna lica. Najveći broj brakova zaključen je između državljana Republike Srbije, i to 30 041 (91,5%).
Osnovni podaci o razvedenim brakovima
U Republici Srbiji u 2022. godini razvedeno je 9 813 brakova, odnosno za 0,2% više u odnosu na prethodnu godinu. Broj razvedenih brakova na 1 000 stanovnika iznosi 1,5. Prosečna starost muža pri razvodu braka iznosi 45,1 godina, a za žene 41,5 godina.
Najveći broj razvedenih brakova čine brakovi s decom – 5 151 (52,5%). U ukupnom broju razvedenih brakova s decom, najčešći su razvedeni brakovi s jednim detetom – 2 683 (52,1%). Nakon razvoda, izdržavana deca najčešće su dodeljena ženi, i to u 3 495 razvedenih brakova (67,9%). Prosečno trajanje razvedenog braka u 2022. godini iznosi 13,8 godina.
Tabela 1. Zaključeni i razvedeni brakovi po regionima, 2022.
| Zaključeni brakovi | Razvedeni brakovi | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| ukupno | na 1000 stanovnika | ukupno | na 1000 stanovnika | na 1000 zaključenih | |
| REPUBLIKA SRBIJA | 32821 | 4.9 | 9813 | 1.5 | 299.0 |
| SRBIJA – SEVER | 17052 | 5.0 | 5774 | 1.7 | 338.6 |
| Beogradski region | 8644 | 5.1 | 2529 | 1.5 | 292.6 |
| Region Vojvodine | 8408 | 4.8 | 3245 | 1.9 | 385.9 |
| SRBIJA – JUG | 15769 | 4.9 | 4039 | 1.2 | 256.1 |
| Region Šumadije i Zapadne Srbije | 9385 | 5.1 | 2146 | 1.2 | 228.7 |
| Region Južne i Istočne Srbije | 6384 | 4.5 | 1893 | 1.3 | 296.5 |
| Region Kosovo i Metohija | ... | ... | ... | ... | ... |
Pregled po regionima, 2022.
Stopa nupcijaliteta za nivo Srbija – sever iznosi 5,0‰ i viša je za 0,1‰ u odnosu na stopu za nivo Srbija – jug od 4,9‰. Posmatrajući regione, najniža stopa zabeležena je u Regionu Južne i Istočne Srbije – od 4,5‰, a najvišu stopu nupcijaliteta beleže Beogradski region i Region Šumadije i Zapadne Srbije i iznosi – 5,1‰.
Stopa divorcijaliteta za nivo Srbija – sever, od 1,7‰, viša je za 0,5‰ u odnosu na stopu za nivo Srbija – jug, koja iznosi 1,2‰. Kada posmatramo stope divorcijaliteta po regionima, najnižu stopu divorcijaliteta beleži Region Šumadije i Zapadne Srbije, od 1,2‰, a najvišu Region Vojvodine i iznosi 1,9‰.
Tabela 2. Osnovni pokazatelji o zaključenim i razvedenim brakovima, 2018–2022.
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Broj zaključenih brakova - ukupno | 36321 | 35570 | 23599 | 32757 | 32821 |
| Broj zaključenih brakova na 1000 stanovnika | 5.2 | 5.1 | 3.4 | 4.8 | 4.9 |
| Prosečna starost mladoženje pri zaključenju braka | 34.2 | 34.5 | 34.8 | 34.3 | 34.1 |
| Prosečna starost neveste pri zaključenju braka | 31.1 | 31.3 | 31.5 | 31.1 | 31.1 |
| Broj zaključenih prvih brakova | 29005 | 28113 | 18209 | 26309 | 26911 |
| Prosečna starost mladoženje pri zaključenju prvog braka | 31.3 | 31.4 | 31.5 | 31.5 | 31.5 |
| Prosečna starost neveste pri zaključenju prvog braka | 28.5 | 28.6 | 28.6 | 28.7 | 28.8 |
| Broj razvedenih brakova - ukupno | 9995 | 10899 | 8687 | 9790 | 9813 |
| Broj razvedenih brakova na 1000 stanovnika | 1.4 | 1.6 | 1.3 | 1.4 | 1.5 |
| Broj razvedenih brakova na 1000 zaključenih | 275.2 | 306.4 | 368.1 | 298.9 | 299.0 |
| Prosečna starost muža pri razvodu braka | 44.1 | 44.2 | 44.5 | 44.7 | 45.1 |
| Prosečna starost žene pri razvodu braka | 40.5 | 40.6 | 41.0 | 41.2 | 41.5 |
Osnovni pokazatelji o brakovima u periodu 2018–2022.
U periodu 2018–2022. godine broj zaključenih brakova u Republici Srbiji u proseku iznosi 32 214 zaključenih brakova, a prosečna vrednost stope nupcijaliteta iznosi 4,7 na 1 000 stanovnika. Prosečan broj razvedenih brakova u posmatranom petogodišnjem periodu iznosi 9 837, dok prosečna vrednost stope divorcijaliteta iznosi 1,4 na 1 000 stanovnika.
Muškarci i žene sve kasnije ulaze u brak, ali se kasnije i razvode. Razlika u godinama između supružnika u proseku iznosi nešto više od tri godine – muškarci su najčešće stariji od žena posmatrajući i zaključene i razvedene brakove.
Metodološka objašnjenja
Brak je uređena zajednica života žene i muškarca (Porodični zakon „Službeni glasnik RS“, br. 18/2005, 72/2011 i dr. zakon, 6/2015).
Zaključeni brak predstavlja brak zaključen prema važećim zakonskim propisima a koji je upisan u matičnu knjigu venčanih.
Stopa nupcijaliteta predstavlja broj zaključenih brakova na 1 000 stanovnika u posmatranoj godini.
Razvedeni brak predstavlja svaki zakonski razvedeni i poništeni brak od strane nadležnog suda. Načini prestanka braka regulisani su Porodičnim zakonom.
Stopa divorcijaliteta predstavlja broj razvedenih brakova na 1 000 stanovnika u posmatranoj godini.
Od 2018. godine uveden je novi način prikupljanja podataka o razvedenim brakovima preuzimanjem izveštaja u elektronskom formatu iz Pravosudno-informacionog sistema, koji je u nadležnosti Ministarstva pravde.
Republički zavod za statistiku od 1998. godine ne raspolaže pojedinim podacima za AP Kosovo i Metohija, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).