Potrošnja, prihodi i uslovi života - Anketa o potrošnji domaćinstva
21.04.2023
Konačni rezultati
Periodika objavlјivanja: godišnja
Prihodi u novcu i u naturi i lična potrošnja domaćinstava, 2022.
U 2022. godini, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi po domaćinstvu (sva domaćinstva) iznosili su 78 393 dinara, a izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava (sva domaćinstva) iznosili su 78 678 dinara. U odnosu na 2021. godinu, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi viši su za 9,3%, i izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava viši su za 9,4%, nominalno.
U 2022. godini, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi po domaćinstvu (sva domaćinstva) iznosili su 78 393 dinara, a izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava (sva domaćinstva) iznosili su 78 678 dinara. U odnosu na 2021. godinu, prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi viši su za 9,3%, i izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava viši su za 9,4%, nominalno.
Usled pandemije virusa KOVID-19, Republički zavod za statistiku (RZS), polovinom marta 2020. godine, prekinuo je istraživanje “Anketa o potrošnji domaćinstava” na terenu. Početkom jula nastavlјena je terenska realizacija ovog istraživanja. S obzirom na to da istraživanje nije sprovedeno u kontinuitetu tokom cele godine, RZS ne raspolaže podacima za 2020. godinu.
Prosečni mesečni prihodi u novcu i u naturi domaćinstava u gradskim područjima iznosili su 80 697 dinara (viši su za 9,2% nominalno, u odnosu na 2021), a kod domaćinstava u ostalim područjima iznosili su 74 644 dinara (viši su za 9,5% nominalno, u odnosu na 2021).
Izdaci za ličnu potrošnju domaćinstava u gradskim područjima iznosili su 81 087 dinara (viši su za 9,2% nominalno, u odnosu na 2021), dok su kod domaćinstava u ostalim područjima iznosili 74 739 dinara (viši su za 9,7% nominalno, u odnosu na 2021).
Najveći udeo u prihodima u novcu i u naturi (sva domaćinstva) imaju prihodi iz redovnog radnog odnosa – 49,9%, penzije – 32,1%, prihodi od polјoprivrede, lova i ribolova – 4,3%, naturalna potrošnja – 3,0%, prihodi van redovnog radnog odnosa – 2,6%, primanja od socijalnog osiguranja – 2,5%, i 5,6% čine prihodi iz ostalih izvora.
Najveći udeo u ličnoj potrošnji domaćinstava (sva domaćinstva) čine izdaci za hranu i bezalkoholna pića – 36,0% i za stanovanje, vodu, el. energiju, gas i ostala goriva – 16,1%. Slede izdaci za transport – 8,9%, za ostale lične predmete i ostale usluge – 5,9%, za komunikacije – 5,5%, za rekreaciju i kulturu – 5,1%, za odeću i obuću – 4,9%, za alkoholna pića i duvan – 4,7%, za zdravlјe – 4,4% i 8,5% čine izdaci za ostale grupe lične potrošnje.
Tabele:
Republika Srbija
RSD
ukupno
Srbija – sever
Srbija – jug
Beogradski region
Region Vojvodine
Region Šumadije i Zapadne Srbije
Region Južne i Istočne Srbije
Region Kosovo i Metohija
Broj anketiranih domaćinstava
5927
1077
1631
1723
1496
...
Ocenjeni broj domaćinstava
2466316
605006
690551
656902
513857
...
Prosečan broj članova
2.67
2.56
2.49
2.83
2.85
...
Prihodi u novcu i u naturi – ukupno
78393
90056
74811
75244
73510
...
Prihodi domaćinstava u novcu
75987
89451
73368
71115
69890
...
Prihodi iz redovnog radnog odnosa
39154
51787
37671
33714
33225
...
Prihodi van redovnog radnog odnosa
2013
2350
2240
1565
1883
...
Penzije (starosne, porodične i ostale)
25161
29420
23775
23875
23650
...
Primanja od socijalnog osiguranja
1950
1645
1990
1871
2364
...
Prihodi od polјoprivrede, lova i ribolova
3405
399
3971
5393
3642
...
Prihodi iz inostranstva
807
578
1089
610
951
...
Prihodi od imovine
468
569
560
400
316
...
Pokloni i dobici
531
660
429
456
613
...
Ostala primanja
2498
2043
1643
3231
3246
...
Prihodi domaćinstava u naturi
2406
605
1443
4129
3620
...
Prihodi u naturi na ime zarade
115
121
203
44
83
...
Naturalna potrošnja
2291
484
1240
4085
3537
...
Lična potrošnja – ukupno
78678
87037
76018
76685
74923
...
Hrana i bezalkoholna pića
28246
29349
27922
28149
27510
...
Alkoholna pića i duvan
3723
3124
3492
4271
4027
...
Odeća i obuća
3852
4290
3949
3674
3434
...
Stanovanje, voda, el. energija, gas i ostala goriva
Anketom o potrošnji domaćinstava prikuplјaju se podaci o prihodima i potrošnji domaćinstava, odnosno podaci o osnovnim elementima lične potrošnje. Pored toga, Anketom se prikuplјaju i podaci o nekim važnijim pokazatelјima životnog standarda (uslovi stanovanja, snabdevenost trajnim potrošnim dobrima i dr.), kao i osnovni podaci o demografskim, ekonomskim i sociološkim karakteristikama domaćinstava.
Od ukupnog broja domaćinstava predviđenih za anketiranje u 2022. godini (8 856 za Republiku Srbiju), anketirano je 5 927 domaćinstva (67%).
Jedinica anketiranja je svako samačko ili višečlano domaćinstvo izabrano prema planu uzorka. Domaćinstvom se smatra: a) zajednica lica čiji članovi zajedno stanuju, zajedno se hrane i troše ostvarene prihode i b) samac koji samostalno živi, samostalno se hrani i troši ostvarene prihode.
U Anketi se primenjuju metod vođenja dnevnika (domaćinstvo vodi dnevnik potrošnje za petnaest, odnosno šesnaest dana) - za proizvode i usluge lične potrošnje, i metod intervjua (ispitivanja) na bazi upitnika, gde je referentni period za trajna dobra dvanaest meseci, za polutrajna dobra, polјoprivredu, lov i ribolov tri meseca, a za prihode mesec dana.
Prihodi domaćinstava u novcu i u naturi obuhvataju prihode u novcu, novčanu vrednost naturalne potrošnje i prihoda u naturi, kojima su domaćinstva raspolagala u anketnom periodu.
Prihodi domaćinstava u novcu
Prihodi iz redovnog radnog odnosa obuhvataju prihode iz redovnog radnog odnosa;
Prihodi van redovnog radnog odnosa obuhvataju novčana primanja od prekovremenog rada, na osnovu ugovora o delu, autorskog ugovora i sl.;
Penzije (starosne, porodične i ostale) obuhvataju primanja na osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja i dodatke uz penziju;
Primanja od socijalnog osiguranja obuhvataju: socijalnu pomoć, dodatke i druga primanja na osnovu socijalne zaštite; primanja na ime materijalnog obezbeđenja nezaposlenih i privremeno nezaposlenih lica; primanja na ime alimentacije, izdržavanja; primanja na osnovu zdravstvenog osiguranja; primanja i dodatke na osnovu invalidskog osiguranja; dečji dodatak; stipendije đaka i studenata, kao i naknade za učenike škola za kvalifikovane radnike;
Prihodi od polјoprivrede, lova i ribolova obuhvataju prihode domaćinstava koja se bave polјoprivredom, lovom i ribolovom;
Primanja iz inostranstva obuhvataju: poklone u novcu iz inostranstva;
Prihodi od imovine obuhvataju: prihode od izdavanja stana ili dela stana, kamate, dividende i sl.;
Pokloni i dobici obuhvataju poklone u novcu, dobitke od igara na sreću i sl.;
Ostala primanja obuhvataju: podizanje štednih uloga, vraćene pozajmice i smanjenje gotovine u domaćinstvu, naknade od nacionalizovane imovine, naknade na osnovu životnog osiguranja, osiguranja imovine i sl.
Prihodi domaćinstava u naturi
Prihodi u naturi na ime zarada obuhvataju hranu, odeću, obuću, plaćene račune domaćinstvu za struju, telefon, registraciju, benzin i dr., od strane poslodavca i sl.;
Naturalna potrošnja obuhvata vrednost proizvoda iz sopstvene proizvodnje domaćinstava utrošenih za ličnu potrošnju (hrana, piće, drvo za ogrev i sl.).
Lična potrošnja domaćinstava data je po sledećim grupama COICOP-a (Klasifikacija lične potrošnje po nameni): Hrana i bezalkoholna pića; Alkoholna pića i duvan; Odeća i obuća; Stanovanje, voda, el. energija, gas i ostala goriva (nije uklјučena vrednost imputirane rente); Oprema za stan i tekuće održavanje; Zdravlјe; Transport; Komunikacije; Rekreacija i kultura; Obrazovanje; Restorani i hoteli i Ostali lični predmeti i ostale usluge.
Republički zavod za statistiku od 1999. godine ne raspolaže pojedinim podacima za AP Kosovo i Metohija, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).
