Osnovni podaci o zaključenim brakovima
U 2021. godini u Republici Srbiji zaključeno je 32 757 brakova, što predstavlja rast od 38,8% u odnosu na prethodnu godinu. Istovremeno, 26 309 zaključenih prvih brakova ukazuje na rast od 44,5% u odnosu na 2020. godinu. Broj zaključenih brakova na 1 000 stanovnika iznosi 4,8. Prosečna starost pri zaključenju braka za mladoženje iznosi 34,3 godine, a za neveste 31,1 godina.
Najzastupljeniji su etnički homogeni brakovi, odnosno brakovi koje su zaključili supružnici iste nacionalnosti – 28 126 (85,9%). Isti stepen obrazovanja supružnika svojstven je najvećem broju zaključenih brakova – 22 965 (70,1%), a kada posmatramo ekonomsku aktivnost mladoženje i neveste, u 24 460 zaključenih brakova (74,7%) oba supružnika su ekonomski aktivna lica. Najveći broj brakova zaključen je između državljana Republike Srbije, i to 29 696 (90,7%).
Osnovni podaci o razvedenim brakovima
U Republici Srbiji u 2021. godini razvedeno je 9 790 brakova, odnosno za 12,7% više u odnosu na prethodnu godinu. Broj razvedenih brakova na 1 000 stanovnika iznosi 1,4. Prosečna starost muža pri razvodu braka iznosi 44,7 godina, a za žene 41,2 godine.
Najveći broj razvedenih brakova čine brakovi s decom – 5 187 (53,0%). U ukupnom broju razvedenih brakova s decom, najčešći su razvedeni brakovi s jednim detetom – 2 670 (51,5%). Nakon razvoda, izdržavana deca najčešće su dodeljena ženi, i to u 3 600 razvedenih brakova (69,4%). Prosečno trajanje razvedenog braka u 2021. godini iznosi 13,7 godina.
Tabela 1. Zaključeni i razvedeni brakovi po regionima, 2021.
| Zaključeni brakovi | Razvedeni brakovi | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| ukupno | na 1000 stanovnika | ukupno | na 1000 stanovnika | na 1000 zaključenih | |
| REPUBLIKA SRBIJA | 32757 | 4.8 | 9790 | 1.4 | 298.9 |
| SRBIJA – SEVER | 17062 | 4.9 | 5927 | 1.7 | 347.4 |
| Beogradski region | 8171 | 4.8 | 2554 | 1.5 | 312.6 |
| Region Vojvodine | 8891 | 4.9 | 3373 | 1.8 | 379.4 |
| SRBIJA – JUG | 15695 | 4.7 | 3863 | 1.2 | 246.1 |
| Region Šumadije i Zapadne Srbije | 9292 | 5.0 | 2019 | 1.1 | 217.3 |
| Region Južne i Istočne Srbije | 6403 | 4.4 | 1844 | 1.3 | 288.0 |
| Region Kosovo i Metohija | ... | ... | ... | ... | ... |
Pregled po regionima, 2021.
Stopa nupcijaliteta za nivo Srbija – sever iznosi 4,9‰ i viša je za 0,2‰ u odnosu na stopu za nivo Srbija – jug od 4,7‰. Posmatrajući regione, najniža stopa zabeležena je u Regionu Južne i Istočne Srbije – od 4,4‰, a najvišu stopu nupcijaliteta beleži Region Šumadije i Zapadne Srbije i iznosi – 5,0‰.
Stopa divorcijaliteta za nivo Srbija – sever, od 1,7‰, viša je za 0,5‰ u odnosu na stopu za nivo Srbija – jug, koja iznosi 1,2‰. Kada posmatramo stope divorcijaliteta po regionima, najnižu stopu divorcijaliteta beleži Region Šumadije i Zapadne Srbije, od 1,1‰, a najvišu Region Vojvodine i iznosi 1,8‰.
Tabela 2. Osnovni pokazatelji o zaključenim i razvedenim brakovima, 2017–2021.
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Broj zaključenih brakova - ukupno | 36047 | 36321 | 35570 | 23599 | 32757 |
| Broj zaključenih brakova na 1000 stanovnika | 5.1 | 5.2 | 5.1 | 3.4 | 4.8 |
| Prosečna starost mladoženje pri zaključenju braka | 34.1 | 34.2 | 34.5 | 34.8 | 34.3 |
| Prosečna starost neveste pri zaključenju braka | 30.8 | 31.1 | 31.3 | 31.5 | 31.1 |
| Broj zaključenih prvih brakova | 28919 | 29005 | 28113 | 18209 | 26309 |
| Prosečna starost mladoženje pri zaključenju prvog braka | 31.2 | 31.3 | 31.4 | 31.5 | 31.5 |
| Prosečna starost neveste pri zaključenju prvog braka | 28.3 | 28.5 | 28.6 | 28.6 | 28.7 |
| Broj razvedenih brakova - ukupno | 9262 | 9995 | 10899 | 8687 | 9790 |
| Broj razvedenih brakova na 1000 stanovnika | 1.3 | 1.4 | 1.6 | 1.3 | 1.4 |
| Broj razvedenih brakova na 1000 zaključenih | 256.9 | 275.2 | 306.4 | 368.1 | 298.9 |
| Prosečna starost muža pri razvodu braka | 43.7 | 44.1 | 44.2 | 44.5 | 44.7 |
| Prosečna starost žene pri razvodu braka | 40.2 | 40.5 | 40.6 | 41.0 | 41.2 |
Osnovni pokazatelji o brakovima u periodu 2017–2021.
U periodu 2017–2021. godine broj zaključenih brakova u Republici Srbiji u proseku iznosi 32 859 zaključenih brakova, a prosečna vrednost stope nupcijaliteta iznosi 4,7 na 1 000 stanovnika. Prosečan broj razvedenih brakova u posmatranom petogodišnjem periodu iznosi 9 727, dok prosečna vrednost stope divorcijaliteta iznosi 1,4 na 1 000 stanovnika.
Muškarci i žene sve kasnije ulaze u brak, ali se kasnije i razvode. Razlika u godinama između supružnika u proseku iznosi nešto više od tri godine – muškarci su najčešće stariji od žena posmatrajući i zaključene i razvedene brakove.
Metodološka objašnjenja
Brak je uređena zajednica života žene i muškarca (Porodični zakon „Službeni glasnik RS“, br. 18/2005, 72/2011 i dr. zakon, 6/2015).
Zaključeni brak predstavlja brak zaključen prema važećim zakonskim propisima a koji je upisan u matičnu knjigu venčanih.
Stopa nupcijaliteta predstavlja broj zaključenih brakova na 1 000 stanovnika u posmatranoj godini.
Razvedeni brak predstavlja svaki zakonski razvedeni i poništeni brak od strane nadležnog suda. Načini prestanka braka regulisani su Porodičnim zakonom.
Stopa divorcijaliteta predstavlja broj razvedenih brakova na 1 000 stanovnika u posmatranoj godini.
Od 2018. godine uveden je novi način prikupljanja podataka o razvedenim brakovima preuzimanjem izveštaja u elektronskom formatu iz Pravosudno-informacionog sistema, koji je u nadležnosti Ministarstva pravde.
Republički zavod za statistiku od 1998. godine ne raspolaže pojedinim podacima za AP Kosovo i Metohija, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).
Dodatni podaci o zaključenim i razvedenim brakovima dostupni su na sledećem linku: Brakovi, 2021